آیا علم خداوند با اختیار انسان منافات دارد؟

متن سؤال

خداوند از ازل می دانست که فلان جانی در لحظه ای معین دست به جنایت می زند. بنابراین هرگاه فرد جنایتکار دست به جنایت نزند، در این صورت به اصطلاح علم خداوند خلاف از آب در می آید و به قول خیام:

مِىْ خوردن من حق ز ازل میدانست***گر مِىْ نخورم علم خدا جهل بود

به عبارت دیگر، خداوند پیش از آن که بشر را خلق کند، از کردار جانیان و جرم مجرمان و میخوارگى میگساران و خونریزى سفّاکان آگاه و مطّلع بود و مى دانست چه شخصى، در چه لحظه اى، چه کارى را انجام خواهد داد؟ در این صورت براى هیچ فردى از آن کار و کردارى که از پیش، خدامى دانست چاره و گریزى نیست و نمى تواند خلاف آن را انجام دهد، زیرا اگر انجام ندهد، علمخداوند برخلاف واقع مى شود و به اصطلاح علم او «جهل» مى گردد. این مطلب با اختیاری بودن اعمال انسان چگونه سازگار است؟

تاریخچه‌ی سؤال :

یکی از دانشجویان محترم لطف کردن توی راهروی دانشگاه، این سؤال رو از من پرسیدن، من هم چون حضور ذهن نداشتم توضیحاتی در مقام ارائه‌ی پاسخ عرض کردم،که به نظر خودم، قانع‌کننده نبود، به این وسیله دو پاسخ از علمای اسلام رو در ادامه‌ی مطلب، درج میکنم.

پاسخ اول از آیت‌الله مکارم شیرازی هست که به زبان ساده‌تر بیان شده و پاسخ دوم از شهید مطهری هست که به زبانی فلسفی‌تر بیان شده. امیدوارم مورد استفاده قرار بگیره و به نحوی به دست دانشجوی محترم سؤال کننده هم برسه.

برای دیدن پاسخ، روی قسمت ادامه‌ی مطلب، کلیک کنید.